عمل آپاندیس یکی از ضروری ترین جراحی‌های اورژانسی است که برای درمان آپاندیسیت یا التهاب آپاندیس، انجام می‌شود. آپاندیس یک زائده کوچک و انگشتی شکل در سمت راست پایین شکم است که در صورت التهاب، به درد شدید و حتی عوارض جدی مانند پارگی منجر می‌شود. این عمل معمولا به دو روش لاپاراسکوپی یا جراحی باز انجام می‌شود و هدف آن برداشتن آپاندیس ملتهب است تا از گسترش عفونت یا سایر عوارض پیشگیری شود. در این مقاله، به معرفی عمل آپاندیس، روش‌های مختلف جراحی و شناخت نیاز به انجام این عمل خواهیم پرداخت.
عمل آپاندیس چیست؟
همانطور که می‌دانید، عمل آپاندیس یک جراحی عمومی است که برای برداشتن آپاندیس انجام می‌شود. این عمل در صورتی که آپاندیس دچار التهاب یا عفونت شده باشد، ضروری است. آپاندیسیت به درد شدید در ناحیه پایین شکم، تب و حالت تهوع منجر می‌شود و در صورت عدم درمان به موقع، خطر پاره شدن آپاندیس و ایجاد عفونت شدید در شکم وجود دارد. در عمل آپاندیس ، پزشک آپاندیس ملتهب را از طریق یک برش کوچک در شکم یا با استفاده از جراحی لاپاراسکوپی برمی‌دارد. این عمل یک جراحی ایمن است و بیشتر بیماران پس از درمان بهبود پیدا می‌کنند.
انواع جراحی آپاندیس
جراحی آپاندیس یا آپاندکتومی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود که به شرایط بیمار و شدت بیماری بستگی دارد:
آپاندکتومی باز
در این روش جراحی، یک برش نسبتاً بزرگ در ناحیه پایین شکم ایجاد می‌شود تا جراح به آپاندیس دسترسی پیدا کند و آن را بردارد. این روش زمانی انجام می‌شود که آپاندیس دچار پارگی یا عفونت شدید شده باشد، زیرا لازم باشد جراح به صورت مستقیم به ناحیه آسیب دیده دسترسی پیدا کند.
آپاندکتومی لاپاراسکوپی
در این روش، جراحی با استفاده از برش های کوچکتر و یک دوربین کوچک انجام می‌شود که به جراح اجازه می‌دهد تا آپاندیس را مشاهده کرده و بردارد. این روش تهاجم کمتری دارد و بهبودی سریع تر و درد کمتری برای بیمار به همراه خواهد داشت همچنین، خطر عفونت و زخم های بزرگتر به مراتب کمتر است.
چگونه بفهمم به عمل آپاندیس نیاز دارم؟
تشخیص نیاز به عمل آپاندیس یا آپاندکتومی به علائم و نشانه های آپاندیستیت بستگی دارد، که عبارتند از:
- درد شکم: یکی از اصلی ترین علائم آپاندیسیت، درد شدید در ناحیه پایین و راست شکم است که به طور ناگهانی شروع می‌شود. این درد ابتدا در اطراف ناف یا بخش بالایی شکم احساس می‌شود و سپس به تدریج به قسمت پایین شکم منتقل می‌گردد.
- حالت تهوع و استفراغ: بسیاری از افراد مبتلا به آپاندیسیت دچار تهوع و استفراغ می‌شوند، که پس از شروع درد شکم رخ می‌دهد.
- تب و لرز: افزایش دمای بدن همراه با لرز نشانه ای از عفونت است. تب در مراحل پیشرفته آپاندیسیت بروز می‌کند.
- از دست دادن اشتها: بیماران مبتلا به آپاندیسیت اغلب از دست دادن اشتها را تجربه می‌کنند و تمایلی به خوردن ندارند.
- تغییر در حرکت روده: فرد دچار یبوست یا اسهال می‌شود. همچنین احساس عدم راحتی در ناحیه شکم، مانند حساسیت یا درد هنگام لمس شکم، رخ می‌دهد.
- درد هنگام حرکت یا سرفه: اگر هنگام حرکت، سرفه کردن یا فشار آوردن به ناحیه شکم، درد شدیدتر می‌شود، این نشان دهنده آپاندیسیت می‌باشد.
عمل آپاندیس چگونه انجام می‌شود؟
در عمل آپاندیس به روش باز، ابتدا یک برش بزرگ در ناحیه پایین شکم ایجاد می‌شود تا جراح به آپاندیس دسترسی پیدا کند. سپس آپاندیس ملتهب یا عفونی برداشته می‌شود. طی روش لاپاراسکوپی، جراح برش های کوچکتری ایجاد می‌کند و از طریق یک دوربین کوچک و ابزارهای خاص، آپاندیس را خارج می‌کند. در هر دو روش، پس از برداشتن آپاندیس، جراح برش ها را بخیه می‌زند و بیمار برای چند روز تحت مراقبت قرار می‌گیرد. در صورتی که آپاندیس پاره شده باشد، نیاز به پاکسازی ناحیه شکم از عفونت و سپس برداشتن آپاندیس می‌باشد.
عمل آپاندیس چقدر طول می‌کشد؟
عمل آپاندیس معمولا بین 30 دقیقه تا 2 ساعت بسته به روش جراحی و شرایط بیمار طول می‌کشد. اگر عمل به روش لاپاراسکوپی انجام شود، زمان کمتری نیاز است و به دلیل برش های کوچک و کم تهاجمی بودن، مدت زمان عمل در حدود 30 دقیقه تا 1 ساعت است. اما اگر آپاندیس دچار عفونت یا پارگی شده باشد و عمل به روش باز انجام شود، زمان بیشتری طول می‌کشد، زیرا جراح باید به دقت ناحیه آسیب دیده را بررسی کرده و به طور کامل آن را پاکسازی کند.
آیا عمل آپاندیس خطرناک است؟
عمل آپاندیس به طور کلی یک جراحی ایمن است، اما به هر حال با خطراتی همراه می‌باشد. خطرات عمده ای که در عمل آپاندیس رخ می‌دهند، عبارتند از:
- عفونت: اگر آپاندیس قبل از عمل پاره شده باشد، عفونت در شکم رخ می‌دهد. این عفونت به بافت های دیگر شکم گسترش می‌یابد و نیاز به درمان فوری دارد.
- خونریزی: در برخی موارد جراحی با خونریزی همراه است. اگر بعد از عمل خونریزی ادامه دار باشد، نیاز به جراحی اضافی می‌باشد.
- آسیب به اندام‌های مجاور: در برخی موارد نادر، در حین جراحی، اندام های نزدیک به آپاندیس مانند روده‌ها یا مثانه آسیب می‌بینند.
- مشکلات بیهوشی: همانند هر جراحی عمومی دیگر، برخی از بیماران به داروهای بیهوشی حساسیت نشان می‌دهند.
عمل آپاندیس برای چه کسانی مناسب نیست؟
عمل آپاندیس برای بیشتر افرادی که به آپاندیسیت دچار هستند، ضروری است. با این حال، در برخی موارد خاص، این جراحی برای بعضی افراد مناسب نیست یا با احتیاط خاصی انجام می‌شود. این موارد عبارتند از:
- افراد با مشکلات شدید قلبی یا ریوی: افرادی که دچار بیماری های قلبی یا ریوی شدید هستند به دلیل خطرات بیهوشی و جراحی برای انجام عمل آپاندیس مناسب نمی‌باشند. در چنین شرایطی، پزشک شرایط ویژه ای برای انجام جراحی در نظر می‌گیرد یا به درمان های دیگر می‌پردازد.
- افراد با مشکلات شدید انعقادی خون: افرادی که اختلالات انعقادی خون دارند مثل هموفیلی یا مشکلات در لخته شدن خون در معرض خطر خونریزی شدید در حین یا پس از جراحی می‌باشند.
- افراد با عفونت های شدید یا بیماری‌های التهابی سیستمیک: افرادی که سیستم ایمنی بدن شان ضعیف شده یا دچار عفونت های شدید هستند مانند عفونت‌های عمومی یا بیماری های سیستمیک مانند ایدز خطر ابتلا به عفونت های پس از جراحی را خواهند داشت.
- افرادی که در وضعیت بدنی بسیار ضعیف قرار دارند: افراد مسن یا کسانی که دچار سوء تغذیه یا بیماری های مزمن هستند و به طور کلی شرایط بدنی ضعیفی دارند، ریسک بالاتری در جراحی دارند.
- افراد با عفونت های عمومی یا التهاب‌های شدید شکم: در صورتی که بیمار دچار التهاب یا عفونت شدید در سایر قسمت های شکم باشد، جراحی آپاندیس به دلیل وجود عفونت های گسترده باید به تعویق بیفتد یا با اقدامات خاصی انجام شود.
قبل از عمل آپاندیس چه اقداماتی لازم است؟
قبل از عمل آپاندیس مانند جراحی کیسه صفرا، برخی اقدامات ضروری برای آماده‌سازی بیمار انجام می‌شود تا خطرات جراحی کاهش یابد و جراحی به طور ایمن انجام شود. پزشک یک ارزیابی کامل از وضعیت عمومی بیمار انجام می‌دهد. این ارزیابی شامل بررسی تاریخچه پزشکی، داروهایی که بیمار مصرف می‌کند و مشکلات پزشکی احتمالی می‌باشد.
پزشک آزمایشاتی مانند آزمایش خون، ادرار یا تصویربرداری برای تایید تشخیص آپاندیسیت و ارزیابی وضعیت آپاندیس و سایر اعضای شکم درخواست می‌کند. بیمار باید حداقل 6 ساعت قبل از جراحی از خوردن و نوشیدن اجتناب کند. این کار به منظور جلوگیری از احتمال استفراغ و آسپیراسیون هنگام بیهوشی است.
متخصص بیهوشی با بیمار ملاقات خواهد کرد تا سوابق پزشکی و حساسیت ها را بررسی کرده و بهترین نوع بیهوشی را انتخاب کند. اگر بیمار دچار مشکلات خاصی در زمینه بیهوشی باشد، این موضوع مورد توجه قرار خواهد گرفت. پزشک دستور می‌دهد که برخی داروها مانند داروهای ضد درد یا آنتی‌بیوتیک‌ها قبل از جراحی مصرف شوند تا از عفونت یا درد بعد از جراحی جلوگیری کنند.
علائم عفونت بعد از عمل آپاندیس
بعد از عمل آپاندیس برخی علائم عفونت در محل جراحی یا در بدن ظاهر می‌شوند که نیاز به توجه فوری دارند. این علائم شامل موارد زیر است:
- تب و لرز
- درد شدید یا غیرقابل کنترل
- تورم و قرمزی در محل جراحی
- خروج مایعات چرکی از زخم جراحی
- علائم گوارشی
- تسکین نشدن علائم اولیه
- ضعف عمومی و کاهش انرژی
هزینه عمل آپاندیس
هزینه عمل آپاندیس بستگی به چندین عامل دارد، از جمله نوع جراحی ، وضعیت بیمار، مکان جراحی و تجهیزات مورد استفاده. همچنین، عوامل دیگری مانند مدت زمان بستری شدن در بیمارستان، مراقبت های پس از جراحی و دستمزد جراح و متخصص بیهوشی نیز بر هزینه ها تأثیر می‌گذارند. در صورتی که عمل آپاندیس به صورت اورژانسی انجام شود، هزینه ها بیشتر از جراحی های برنامه ریزی شده می‌باشد. برای برآورد دقیق تر هزینه، مشاوره با بیمارستان یا کلینیک و بررسی بیمه درمانی ضروری است. به طور کلی در نظر داشته باشید که سازمان های بیمه برای انجام این عمل، مبلغی را متقبل خواهند شد.